Özdeyiş Nedir?

[Admin]

Bir düşünceyi en kısa, en özlü biçimde anlatan bir veya birkaç cümleden oluşan bilgece söz.eş.Özdeyiş, özsöz, özlü söz; eski dilde cümle-i hikemiye, kelam-ı kibar.

Atasözlerinden farkı, söyleyeninin ya da yazanın bilinmesidir. Vecizeler, bağımsız bir eser halinde yazılabildikleri gibi, bir yazarın eserlerinde dağınık olarak da bulunabilir. Vecizeler de tıpkı atasözleri gibi yaşanan olaylardan, gözlemlerden ve deneyimlerden çıkarılan sonuçlara, derslere dayanır.

Eskiden “cümle-i hikemiye” ve “kelam-ı kibar” adı altında toplanmış olanları vardır. Tanzimat’tan sonraki Türk edebiyatında doğrudan doğruya vezize türünde yazan ilk sanatçı Cenap Şahabettin’dir. Veciz sözleri “Tiryaki Sözleri” adı altında bir kitapta biraraya getirmiştir.

Örnekler:
Güzellik ile akıl nâdiren birarada bulunurlar. (Perronius)

Güzellik müthiş bir kudret, gülümseme ile onun kılıncıdır. (C.Reade)

İnsan gençliğindne öğrenir, ihtiyarlığındna anlar. (Eschenbach)

Ne pahasına olursa olsun, evlenin. Karınız iyi çıkarsa mutlu olursunuz, yok fena çıkarsa o zaman da filozof olursunuz. (Socrates)

İnsanın en büyük düşmanı, bizzat kendisidir. (Çiçero)

Aklın bağlamadığı dostluğu, akılsızlık kolayca çözebilir. (Shakesper)

Sana nasıl davranılmasını istiyorsan, sen de başkalarına öyle davran. Fakat ilk iy idavranışı sen yap. (David Hume)

Bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmak şarttır. (Balzac)

Bir milletin büyüklüğü, nüfusunun çokluğu ile değil, akıllı ve fazilet sahibi adamlarının sayısı ile belli olur. (Victor Hugo)

Kusurlarınızı size söyleyebilecek arkadaşlar bulun. (N.Boileau)

Doğru işlemeyen akıl, keskinmiş, neye yarar? Saatin iyiliği çalışmasında değil, doğru gitmesindedir. (Vauvenargues)

Kuvvete dayanmayan adalet âciz, adalete dayanmayan kuvvet zalimdir. (Blaise pascal)

Ehl-i kemal ile cefa çekmesi
Yeğdir cahil ile safa sürmeden (Seyrani)